Ngày 28-8-1945, cùng với sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng được thành lập và vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp dẫn dắt và chỉ đạo trên cương vị Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên. Dưới sự Lãnh đạo sáng suốt của Đảng và Nhà nước và Bác Hồ, với tham gia và ủng hộ của nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế, ngành Ngoại giao Việt Nam đã từng bước trưởng thành trên nhữngchặng đường cách mạng vô cùng vẻ vang và hào hùng của dân tộc. 75 năm qua, ngành ngoại giao đã đạt được thành tựu quan trọng, đáng tự hào, đóng góp thiết thực vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước trước đây cũng như xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.

Trong thời kỳ hội nhập quốc tế sâu rộng, công tác đối ngoại thể hiện vai trò tiên phong trong củng cố môi trường hòa bình, ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho xâydựngvà bảo vệ Tổ quốc, thu hút nguồn lực phục vụ phát triển và không ngừng nâng cao vị thế của đất nước. Nhờ đó, từ một nước bị bao vây cấm vận, Việt Nam đã thiết lập quan hệ đối ngoại rộng mở với 189/193 quốc gia thành viên của Liên Hiệp Quốc (LHQ). Chúng ta đã xâydựng được mạng lưới 30 đối tác chiến lược và đối tác toàn diện, trong đó có tất cả các nước lớn, 17/20 nước G20, toàn bộ các nước ASEAN. Từ một nền kinh tế khép kín, bao cấp, ngành ngoại giao đã góp phần quan trọng trong đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế, gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), ký kết và thực thi nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có những FTA thế hệ mới, tiêu chuẩn cao, toàn diện, cân bằng lợi ích, rất quan trọng cho phát triển như Hiệp định CPTPP, EVFTA.

Cùng với sự phát triển của ngành ngoại giao nước nhà, Sở Ngoại vụ tỉnh Quảng Trị không ngừng lớn mạnh và trưởng thành. Sở Ngoại vụ Quảng Trị, tiền thân là Phòng đối ngoại tỉnh được thành lập theo Quyết định số 67/QĐ-UBND tỉnh ngày 06/12/1993 của UBND tỉnh Quảng Trị. Sau hơn 10 năm xây dựng và trưởng thành, Phòng đối ngoại đã có những đóng góp tích cực trong việc mở rộng và tăng cường quan hệ hợp tác, hữu nghị của tỉnh nhà. Nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của công tác đối ngoại địa phương trong tìnhhình mới, theo đề nghị của UBND tỉnh, Bộ Ngoại giao và Bộ Nội vụ, ngày 12/02/2003 Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định 24/QĐ-TTg về việc thành lập Sở Ngoại vụ tỉnh Quảng Trị trên cơ sở tổ chức lại Phòng đối ngoại và Ban Biên giới.
 

Nhiệm vụ chính của Sở Ngoại vụ là cơ quan tham mưu cho Tỉnh uỷ, UBND tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác đối ngoại, hợp tác quốc tế và biên giới lãnh thổ quốc gia, tham mưu mở rộng quan hệ hợp tác với nước ngoài, công tác ngoại giao kinh tế, hội nhập quốc tế, quản lý đoàn ra, đoàn vào, công tác thông tin đối ngoại, công tác lãnh sự và người Việt Nam ở nước ngoài…
 

Từ những ngày đầu thành lập Phòng đối ngoại chỉ với 5 cán bộ, nhân viên, làm việc trong trụ sở của UBND tỉnh, sinh hoạt chung với Văn phòng UBND tỉnh; đến hôm nay, Sở Ngoại vụ đã trưởng thành mọi mặt, trở thành một cơ quan chuyên môn cấp tỉnh có trụ sở riêng, có cơ cấu tổ chức khá chặt chẽ gồm 04 phòng chức năng và 01 trung tâm trực thuộc với đội ngũ cán bộ nhân viên gần 30 người được đào tạo cơ bản, có kinh nghiệm thực tiễn và năng lực làm việc trong môi trường quốc tế.
 

Tập thể Lãnh đạo, CBCC và nhân viên Sở Ngoại vụ chụp ảnh lưu niệm cùng ông Nguyễn Đức Chính, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh

Sau hơn 27 năm, với sự lớn mạnh về tổ chức và con người, Sở Ngoai vụ đã tham mưu triển khai công tác đối ngoại toàn diện trên nhiều lĩnh vực với những thành quả đáng khích lệ. Sở Ngoại vụ đã tham mưu việc duy trì và phát triển quan hệ hữu nghị hợp tác đặc biệt Việt Nam-Lào và các tỉnh trên tuyến hành lang kinh tế Đông – Tây. Thực hiện Thỏa thuận cấp cao đã ký kết, Sở Ngoại vụ đã tiếp tục tham mưu, theo dõi, hỗ trợ việc triển khai các hoạt động giao lưu, hợp tác với 2 tỉnh bạn Lào Savannakhet, Salavan trên nhiều lĩnh vực. Các hoạt động hợp tác giữa các sở, ban, ngành, địa phương hai bên ngày càng có chiều sâu và đi vào thực chất. Việc duy trì quan hệ hợp tác, liên kết phát triển giữa 3 tỉnh Quảng Trị, Savannakhet, Mukdahan trên EWEC được Sở Ngoại vụ chú trọng triển khai. Với lợi thế sau khi Cửa khẩu La Lay được nâng cấp thành cửa khẩu quốc tế, Sở Ngoại vụ đã chủ động tham mưu xúc tiến thiết lập quan hệ hợp tác với tỉnh Ubon Rachthatani (Thái Lan) để khai thông và phát triển hành lang kinh tế (Para EWEC) song song với hành lang EWEC tạo điều kiện triển khai hợp tác về thương mại, đầu tư và du lịch, văn hóa để phát triển kinh tế xã hội của mỗi địa phương.
 

Nhằm thu hút nguồn lực phục vụ phát triển, Sở Ngoại vụ tiếp tục tham mưu Lãnh đạo tỉnh duy trì quan hệ hợp tác với trên 15 đơn vị hành chính đồng cấp của nước ngoài, gần 60 tổ chức quốc tế, phi Chính phủ nước ngoài và Liên Chính phủ và phát triển mối quan hệ hợp tác với gần 20 nhà tài trợ; giữ quan hệ thường xuyên với Đại sứ quán các nước có nhiều quan hệ với Quảng Trị. Và thông qua các đối tác, nhà tài trợ nói trên, tỉnh đã triển khaitích cực các chương trình xúc tiến, thu hút đầu tư, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, khắc phục hậu quả chiến tranh của địa phương. Đồng thời Sở Ngoại vụ cũng đã chủ động tham mưu thiết lập được quan hệ với nhiều nhà đầu tư chiến lược, nhiều nhà tài trợ mới (Mỹ, Anh, Ai Len...) và xúc tiến việc thiết lập quan hệ hợp tác cấp địa phương với các tỉnh thuộc các nước trong khu vực mà Việt Nam có nhiều quan hệ gồm Hiroshima (Nhật Bản), Jeollabuk-do (Hàn Quốc) và cả Nijmegen (Hà Lan).
 

Nhằm thực hiện mục tiêu giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tạo điều kiện phát triển kinh tế-xã hội địa phương, nhất là khu vực biên giới. Công tác  tham mưu giải quyết các vấn đề phát sinh trên tuyến biên giới, tuyên truyền, bảo vệ đường biên giới Việt - Lào và giải quyết vấn đề người di cư và kết hôn không giá thú trên khu vực biên giới được Sở Ngoại vụ quan tâm chỉ đạo thực hiện, góp phần xây dựng đường biên giới Việt - Lào hòa bình, hữu nghị, hợp tác, phát triển.

Xác định công tác ngoại giao kinh tế là nhiệm vụ quan trọng. Sở Ngoại vụ đã tích cực tham mưu Lãnh đạo tỉnh tham gia nhiều hội nghị, diễn đàn, các chương trình xúc tiến đầu tư, thương mại được tổ chức cả trong nước và nước ngoài. Cùng với việc đổi mới nhiều cơ chế chính sách, cải thiện môi trường đầu tư  và với sự tích cực, chủ động của Lãnh đạo tỉnh cũng như các Sở, ban, ngành địa phương, ngày càng có nhiều nhà đầu tư nước ngoài và trong nước đến tìm kiếm cơ hội hợp tác đầu tư tại Quảng Trị mở ra hy vọng với nhiều dự án đầu tư được ký kết và triển khai trên thực tế.
 

Công tác vận động viện trợ PCPNN luôn là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu của Sở Ngoại vụ. Từ một vài dự án nhỏ của các tổ chức phi chính phủ Hà Lan trong những năm đầu 1990 với nguồn vốn viện trợ một vài trăm ngàn USD/năm, đến nay, Sở Ngoại vụ đã phối hợp các sở, ban, ngành địa phương vận động với tổng giá trị viện trợ lên tới 220 triệu USD. Các dự án PCPNN đã góp phần tích cực, hiệu quả vào công cuộc xóa đói giảm nghèo, khắc phục hậu quả chiến tranh, phát triển kinh tế - xã hội; giải quyết việc làm cho gần 1.000 lao động với thu nhập bình quân khoảng 10 triệu đồng/người. Số lượng lao động làm việc tại các dự án phi chính phủ tại Quảng Trị nhiều nhất trong các tỉnh thành, chỉ sau Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Sở Ngoại vụ tỉnh Quảng Trị cũng là đơn vị đầu tiên trong cả nước tổ chức mô hình sinh hoạt đảng (3 tổ Đảng với 36 đảng viên) và công đoàn (4 tổ chức công đoàn cơ sở với 931 đoàn viên) tại các dự án phi chính phủ nước ngoài trên địa bàn.
 

Công tác thông tin tuyên truyền đối ngoại về hình ảnh con người và mảnh đất Quảng Trị, các sự kiện đối ngoại lớn tại tỉnh,  chính sách thu hút đầu tư, thương mại, du lịch, văn hóa của tỉnh đến với các nhà đầu tư và bạn bè quốc tế... được Sở Ngoại vụ chú trọng triển khai bằng nhiều hình thức qua trang thông tin điện tử, qua kênh báo chí nước ngoài, đội ngũ chuyên gia người nước ngoài làm việc tại địa phương, góp phần nâng cao vị thế, hình ảnh mảnh đất Quảng Trị trong lòng bạn bè quốc tế. Hoạt động đối ngoại của các đồng chí Lãnh đạo tỉnh được chú trọng tuyên truyền, mang lại hiệu quả tích cực. Các hoạt động  giao lưu và tọa đàm kỷ niệm thiết lập ngoại giao với các nước mà tỉnh có quan hệ tạo nhiều dấu ấn đậm nét, làm sâu sắc thêm mối quan hệ với các đối tác.
 

Công tác người Việt Nam ở nước ngoài được Sở Ngoại vụ chú trọng đổi mới, bước đầu đem lại nhiều kết quả khả quan. Sở Ngoại vụ đã thực hiện Đề án khoa học cấp tỉnh “Khảo sát, thống kê người Việt Nam có quê gốc ở Quảng Trị đang sinh sống, học tập ở nước ngoài và khả năng hợp tác trong tương lai” nhằm tiếp cận, hỗ trợ thực hiện công tác vận động, thu hút nguồn lực trong xây dựng và phát triển địa phương, Bước đầu, tạo được sự tin tưởng của bà con Việt kiều và đã vận động bà tham gia các hoạt động hợp tác về y tế và triển khai các chương trình từ thiện, trao học bổng...tại địa phương.
 

Công tác lãnh sự, giải quyết các vụ việc có yếu tổ nước ngoài và bảo hộ công dân người Việt Nam ở nước ngoài được Sở Ngoại vụ triển khai giải quyết kịp thời, dứt điểm và hiệu quả, luôn được đánh giá cao.

Với những nỗ lực phấn đấu và những thành tích khiêm tốn đạt được trong hơn 27 năm qua, tập thể CBCC Sở Ngoại vụ đã nhiều lần được Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh, Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị Việt Nam, Bộ Ngoại giao, Ban Đối ngoại TW tặng Kỷ niệm Chương và Bằng khen, vinh dự được Chủ tịch Nước 2 lần tặng Huân chương Lao động Hạng Ba. Đây là phần thưởng xứng đáng ghi nhận những đóng góp tích cực của Sở Ngoại vụ đối với tiến trình xây dựng và phát triển của tỉnh Quảng Trị.

Trong xu hướng hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, công tác đối ngoại là nhiệm vụ thường xuyên các cấp, các ngành, địa phương và luôn đan xen những thời cơ và thách thức mới. Tiếp nối truyền thống vẻ vang của các thế hệ đi trước trong suốt lịch sử 75 năm trưởng thành và phát triển, Tập thể Lãnh đạo CBCC Sở Ngoại vụ quyết tâm rèn luyện, đoàn kết vượt qua khó khăn, tiêp tục phát huy những thành tựu đạt được, phấn đấu lập thêm nhiều thành tích xuất sắc trong công tác đối ngoại và hợp tác quốc tế tại địa phương, góp phần xứng đángvào sự nghiệp xây dựng và phát triển quê hương.